7 Epiloog

Onze manier van werken is voortdurend in beweging. Al eeuwen lang verandert de aard van ons werk, zeker voor de grote groep van “gemiddelde werknemers”. Voor ambachtelijke slagers en handmatige pottenbakkers blijft altijd wel ruimte, maar voor de grote gemene deler wijzigt de situatie voortdurend. Van veldarbeider naar fabrieksarbeider naar kantoorklerk schuift de werknemer telkens naar nieuwe rollen, met onvoorziene gevolgen voor de arbeidsomstandigheden, de sociaal-culturele aspecten. De verplatting van de organisatie van de afgelopen jaren is zeer bedreigend gebleken voor het zittende middle-management.

Onze maatschappij is met de invoering van de computer aanzienlijk gewijzigd. Werd automatisering in de tweede helft van de vorige eeuw gebruikt om salarisadministraties sneller en efficiënter te kunnen verwerken, vandaag de dag wordt de computer gezien als een instrument om wereldwijd te communiceren (via internet), productieprocessen uit te voeren of te ondersteunen (robotica), vermindering van papierstromen in het kantoor (kantoorautomatisering), en om het werk naar jou te laten komen in plaats van dat jij naar het werk moet (telewerken). Mensen die zonder telewerken niet voor het arbeidsproces beschikbaar waren, komen zelfs weer in beeld (herintreders en arbeidsgehandicapten). Kortom informatie- en communicatietechnologie hebben de maatschappij veranderd en zullen dit de komende jaren blijven doen.

De digitale werker is in het Westen de nieuwe medewerker, een groep van rollen die economisch steeds belangrijker wordt. Digitale werkers stellen nieuwe eisen aan hun werkomgeving en, in het kader van het onderwerp van dit boek, ze kunnen grotere vrijheden hebben dan ooit tevoren. De organisaties waarin ze werken moeten op deze nieuwe aanpak wel ingesteld zijn en dat is op dit moment zelden zo.

Digitaal werken introduceert nieuwe vrijheidsgraden, die goed te combineren zijn met de ambities van de nieuwe (digitale) medewerker. Of ze te combineren is met de bedrijfscultuur is een ander punt. Telewerken, het onderwerp van dit boek, is een potentieel gevolg van de introductie van digitaal werken. Digitaal werken kan prima zonder telewerken maar niet andersom. Maar het is de vraag in hoeverre medewerkers het accepteren dat er niet kan worden ‘getelewerkt’ terwijl collega’s en vrienden dat van andere organisaties wel kunnen.

Telewerken kan voor veel bedrijven soelaas bieden voor een aantal knelpunten, met name op de beschikbaarheid van expertise. Aan de andere kant biedt telewerken de medewerker voorheen ongekende vrijheden, maar ook legt het de medewerker speciale verplichtingen op. Telewerken is kortom een complex antwoord op een vraag, die u zich mogelijk niet eens gesteld heeft. Dat bedrijven en organisaties zich op een standpunt moeten stellen is echter overduidelijk: je kunt het je niet permitteren. Wij, de auteurs, verwachten dat dit blog (ooit een boek, van papier) een gezonde en creatieve bijdrage levert aan die discussie.

Met vriendelijke groet,

Jan Willem en Jeroen